Datum: juni 2023

Student: Fleur Alofs

Universiteit: Radboud Universiteit Nijmegen

Abstract

Doel: Dit onderzoek geeft inzicht in de mogelijkheden voor Ameland om haar toerisme duurzaam te ontwikkelen, zodat de leefbaarheid én aantrekkelijkheid van het eiland in stand blijven. De balans tussen leefbaarheid en aantrekkelijkheid op het eiland staan vanwege het toerisme al langere tijd onder druk. Het grote aantal toeristen bemoeilijkt de bereikbaarheid, zorgt voor drukte en overlast én beïnvloedt de natuur. Hierom is het voor Ameland van belang dat ze haar toerisme in de komende jaren duurzaam gaat ontwikkelen, om de balans op zowel economisch, ecologisch als sociaal- cultureel gebied te bewaren.

Methoden: Het onderzoek betreft een kwalitatieve casestudy, waarbij gebruik gemaakt is van methoden triangulatie. De drie gekozen bronnen van data zijn een documentenanalyse, semigestructureerde interviews en observaties. Voor de documentenanalyse is het toeristische beleid van Ameland geanalyseerd, wat de gewenste ontwikkeling en richting van het toerisme op Ameland tot 2032 beschrijft. Ten tweede zijn 8 interviews gehouden met een diversiteit aan in totaal negen respondenten. Tot slot is voor de ongestructureerde observaties veldwerk verricht op Ameland.

Resultaten: Uit de resultaten komt naar voren dan toerisme op economisch gebied voor veel welvaart en werkgelegenheid heeft gezorgd op het eiland, waarbij veel bewoners direct of indirect afhankelijk zijn van de toeristische sector. Deze overmatige afhankelijkheid brengt een risico met zich mee, wat de economie kwetsbaar maakt. Daarnaast staan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid onder druk door het personeelstekort en investeringen van buitenaf. Wat betreft de ecologische dimensie is de natuur van essentieel belang voor zowel de leefbaarheid als aantrekkelijkheid van het eiland. Toerisme heeft incidenteel een negatieve invloed op de natuur. Echter wordt de negatieve invloed door te faciliteren in voorzieningen en de bewustwording te stimuleren beperkt. Tot slot beïnvloedt het toerisme de leefbaarheid en aantrekkelijkheid ook op sociaal-cultureel gebied. Factoren zoals de bereikbaarheid, drukte en overlast, het veranderende type gast en de Amelandse gebruiken staan allemaal onder druk.
Om de balans te bewaren en de druk te verlichten zal Ameland zich moeten richten op een duurzamere vorm van toerisme, met aandacht voor natuurbehoud, de leefomgeving, de economie en sociale aspecten. Hierbij moet ook gedacht worden aan de verweving van het toerisme met de ecologie, energietransitie, circulariteit en de afvalwerking op het eiland.

Conclusies: Duurzaam toerisme wordt gekenmerkt door drie dimensies: economisch, ecologisch en sociaal-cultureel. Het is belangrijk dat Ameland een balans vindt tussen deze dimensies om de leefbaarheid en aantrekkelijk van het eiland te waarborgen. Economisch gezien moet Ameland van winstmaximalisatie naar eilandoptimalisatie gaan bewegen. Hierbij speelt lokaal maatschappelijk ondernemerschap een cruciale rol. Daarnaast is het op ecologisch gebied van belang dat er bewustwording wordt gecreëerd, zowel onder bezoekers als bewoners. Om de bewustwording van de waarde van de natuur te stimuleren zal er ook gefaciliteerd moeten worden in voorzieningen en zal er ingezet moeten worden op de verduurzaming en circulariteit. Tot slot, moet de drukte en de beleving daarvan op sociaal-cultureel gebied aangepakt worden. Door de reductie van het aantal auto’s en druktespreiding op zowel locaties als door het jaar heen.